Antropolog Jan Hjarnö, Danimarka’da yabancı düşmanlığına karşı Danca ve İngilizce bilimsel çalışmalar yapmış ve bu konuda da onlarca kitaba adını vermiş bir araştırmacı yazar. 2002 yılında henüz 62 yaşında vefat ettiğinde, Danimarka Esbjerg Syddansk Universitesi’nde araştırmacı idi. Fakat onu Danimarkalı meslektaşlarından farklı kılan nokta, Kuşça’ya ve Kuşça insanına olan ilgisidir.
Bu yüzden de kitaplarının çoğunun esintisini 1970 ve 1980’li yılların Kuşçası oluşturmuş, onun kitaplarında Kuşçalı insan manzaralarına rastlamak her zaman için mümkündür. Jan Hjarnö, Kuşça’nın yakın tarihini ve sosyo-ekonomik geçmişini ebedileştirirken, bizlerin de geçmişimizi daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır. Onun belgesel niteliğindeki fotoğraf arşivi yurtdışında doğup büyüyen çocuklarımızın geçmişimizi anlamaları açısından da büyük bir zenginlik.
Bunun içindir ki, bugünlerde Kuşçalı veya Kuşça ile gönül bağı olan herkes arasında sosyal medya ortamında yapılan yorumlar ve paylaşımlarda, büyük küçük herkes nostaljik takılmakta ve geçmişseverlik ve de baba ocağına özlem trendi Facebook’ta yoğun bir şekilde işlenmekte. Fotoğraf arşivi hepimizi sanal ortamda, yüreklerimizde ve düşüncelerimizde ortak bir paydada buluşturmuş bulunmakta.
Jan Hjarnø içimizden biriydi ve çoğumuzla yolu bir şekilde kesişmiştir. Ben kendisiyle 1984 yılında Konya Uğurlu pazarında karşılaşmıştım, o zamanlar bu gizemli Avrupalıyı “Kasteci Male Ali Baseale” olarak duymuştum. Okul kitaplarından duyduğu kalıpsallaşmış İngilizcesini hayatında bir yabancıyla ilk kez deneme fırsatı bulan bir okul öğrencisinin sevinciyle kendisini selamladığımı ve kendisine çat-pat bir İngilizce ile, babamın da Danimarka’da kaldığını ve o sırada yanında bulunan Şiho Önder’in akrabası olduğumu büyük bir gurur ve şevkle söylediğimi, ancak onun cevaplarını ve bana söylediklerini çoğunu anlamasam da, gülümseyerek vaziyeti baş sallamayla idare ettiğimi hatırlıyorum.
Yıllar sonra Danimarka’da dil okuluna giderken, öğretmenimizin Jan Hajrnö’nün “Kurderne – et splittet folk” (Bölünmüş bir halk-Kürtler) kitabından yaptığı alıntıyı elime aldığımda, yıllar öncesinin gurur ve şevkini tekrar aynen yaşamış, ve öğretmenimize kitabın yazarını tanıdığımı, fotoğraftaki kişinin Kuşça’dan komşumuz Sıli Fateuse olduğunu belirtmiş, belki de o yıllar bana fazlaca yabancı olan Danimarka’da ilk kez kendimi tekrar evimde hissetmiştim.
İleriki yıllarda Jan Hjarnö’nün “Muslimsk slagtning” (Helal kesim) çalışmasından aldığım bir alıntıyı ve fotoğrafı öğretmenler için verdiğim bir kursta kullandığım sırada, fotoğraftaki kasabın Kusça’dan tanıdığım Pıso Adule olduğunu, Danimarka’da ondan iyi bıçak kullanan kasap olduğunu tahmin etmediğimi, kendisinin asıl mesleğinin ise dişçilik olduğunu ve iğnesiz diş çekimi yaptığını belirttiğimde, ortamı neşelendirmek için duruma göre ayarlanmış sözler olduğunu zanneden Danimarkalı arkadaşların kahkahaları hala gözümün önünde.
Jan Hjarnö, Kuscalı olmak için Kusca’da doğmak gerekmediğini geride bıraktığı kitaplar ve fotoğraf belgeseliyle biz Kuşçalılara göstermiş, ve kanaatimce bizlere tarihi bir kültür mirası bırakmıştır. Bu yüzden de Kuşçamızdaki bir mahalleye, okula veya caddeye “Jan Hjarnö” isminin verilmesi, hem bu insanın onore edilmesi hem de Kuşça’nın tarihi kültürel mirasının ebedileştirilmesi adına bir kazanım olacaktır diye düşünüyorum.
Yazarımız
-
Kuşca'da doğdu.
Öğretmen ve Devlet Yetkili Yeminli Mütercim ve Tercüman.
CBS'ten Mütercim ve Tercümanlık alanında Yüksek Lisans Diplomasına sahip.
Mem û Zîn ve diğer Kürt destanları ve masalları kitabının yazarı.
Son yazıları
KUŞCA HABER17/04/2018İKİ YENİ KİTABIM
Orhan Doğru14/01/2017Derfor kender du ikke de kurdiske sagn?
GÜNDEMDEKİLER25/08/2016Mem û Zin ve diğer Kürt destanları ve masalları
Orhan Doğru25/08/2016Mem û Zîn
