Dersên Kurdî – Kürtçe Dersler – 39

Wane 22 Dem û kat

Kato berê li saeta xwe dinêre, li pey li bilindahiya rojê dinêre, dû re jî vedigere û siya xwe bi lingan dijmêre. Siya wî du ling bû, wî cardin li saeta xwe nêrî, saet dazdeh û nîv bû. Xaskarê li wî sêr dikir. Ev tevgera Kato wek nûgerî li ser dilê Xaskarê rûniştibû. Ji wê bi nûgerî jê pirsî:

X – Kato ew çi ye tu wer dikî? Tu geh li saeta xwe dinêrî, geh li rojê û li pey jî siya xwe bi lingan dipîvî? K – Demên berê saet tinebûye, wan ji bo demê siya xwe wek pîvan bi kar anîne. Ez jî herduwan didim ber hev. X – Tu û Pelda hûn mirovên taybetî ne! Wê jî darekî kiribû navbera tiliya beranokê û destê xwe, siya darê wek pîvan bi kar dianî! Hûnê bibin zanyarên mezin! K – Tu wan cîh bihêle, saeta te çend e? X – Ji yekî re çeyrek dixwaze! Lê li bame nabêjin; “saet çend e?” Dibêjin; “saet çi ye? K – Belê herdu pirs jî tên bikaranîn, li ba me dibêjin; “ji yekî re çeyrek heye?” X – “Heye, dixwaze!” herdu jî yek in. Bê wê mirov dikane bibêje, ji sêzdan re çeyrek heye. K – Lê gava ji duduyan bist derbas be, tu çi dibêjî? X – Ez jî wekî te dibêjim. Lê mirov dikane ji çardan bîst derbas dibe, yan jî dibuhure bibêje. K – Ango li ba we dibêjin, saet ji çardan bîst dibuhure. X – Gundiyên cîwan dibêjin; “ ji duduyan bîst derbas dibe!” Lê kal dibêjin; “dibuhure!” K – Min bibexşîne, saet di dudu û nîvan de Jivana min heye, divê ez biçim! X – “Jivan” tê wateya “randevu ango termînê” ne wisa? K – Belê, bi kurdî ji “termînê” re “Jivan” dibêjin. X – Jivana min jî di nozdeh û bîst û pêncan de heye. Hûn ji deqîqe û saniyê re çi dibêjin. K – Deqîqe û saniye naguherin. Lê mirov dikane ji bo deqîqê “kêlî” jî bibêje! X – Kurdên Soran “katjimêr,” hin kurmanc jî “demjimêr” dibêjin ne wisa? K – Belê lê herî zêde peyva “saet” rûniştiye. De bi xatirê te, ezê dereng bikevim. X – Ji te re oxir be!

Wateya peyvan = Sözcüklerin anlamı: Bilindahî :yükseklik Du ling (nig) û nîv : ikibuçuk ayak Saet dazdeh û nîv bû. : saat 12,30 idi Sî : gölge Tevger : hereket Nûgerî / mereq : merak Pîvandin : ölçmek Pîvan : ölçü Bikaranîn / bikarhênan : kullanmak Herduwan /herduyan : ikisini, her ikisini Taybetî : özel, farklı özellik gösteren Tilî : parmak Tiliya beranokê : baş parmak Zanyar : bilgin Saet çend e? : Saat kaç? Saeta te çend e? : Saatin kaç? Çarek / çeyrek : çeyrek / dörtte bir Ji yekî re çeyrek dixwaze. : bire çeyrek var (istiyor) Ji yekî re çeyrek heye. : bire çeyrek var. Ji sêzdan re çeyrek heye. : Onüçe çeyrek var Saet çi ye? : saat kaç ? Ji duduyan bîst derbas be! : ikiyi yirmi geçerse Ji duduyan bîst derbas dibe! : ikiyi yirmi geçiyor. Ji çardan bîst dibuhure : 14,20 geçiyor. Jivan : termin Saet di çendan de? : Saat kaçta? Saet di dudu û nîvan de. : Saat iki buçukta Deqiqe /kêlî : dakika Katjimêr / demjimêr : saat Bi xatirê te : hoşça kal De bi xatirê te. : haydî hoşça kal. Oxir be : uğurlar olsun. Nîvê şevê : Gece yarısı / saat 24 00 te Tu kengê diçî? : Ne zaman gideceksin? Ew çi wextê tê? : O ne zaman gelecek? Saeta destan : kol saatı Saeta dîwar : duvar saatı Saeta bangê : çalar saat