1 MAYIS işçilerin uluslar arası birlik dayanışma ve mücadele günüdür.
1 MAYIS işçilerin hak ettiklerini alma günüdür.
1 MAYIS, sanayi devrimi ile sayıları giderek artan emekçilerin sınıf bilinci içinde, sermaye sahiplerinin örgütlü gücü karşısında, 1800 lü yıllardan bu yana devam eden insanca yaşam mücadelesidir. 1 MAYIS, olumsuz kent yaşamının yanında, uzun çalışma saatleri, düşük ücretler, kadın ve çocuk emeğinin ucuz emek olarak görülmesine karşı, yükselen mücadelenin örgütlü disiplinli hak arama yoluna girmesidir. İşçi sınıfından gelen bu güç ve tepkiler, çalışma yaşamının düzenlenmesini gündeme getirmiştir. 1886 yılında işgücünün 8 saate düşürülmesi için, uluslar arası işçi birliğinin dünya işçilerine çağrısı üzerine önemli işçi eylemleri meydana geldi. 1889 yılında yapılan işçi kongresinde alınan kararla 1 MAYIS işçi sınıfının uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü olarak ilan edildi. 2. Enternasyonelin kararıyla mücadele ve emek bayramı olarak tarihe geçen 1 MAYIS, 1890’ dan itibaren işçi sınıfı tarafından yasal veya yasadışı yollarla kutlanageldi.
Her ülkede 1 MAYIS geleneği, işçi sınıfı mücadelesinin gelişimine paralel olarak şekillendi. Osmanlı döneminde ilk defa 1909’da Üsküp’te, 1911’de Selanik’te, 1912’den sonra İstanbul’da kutlanmaya başlandı. 1920-21-22 de işgal altındaki İstanbul’da 1 Mayıs gösterileri anti-emperyalist gösteriye dönüşür. 1923’te bu katılım daha da artar. İzmir İktisat Kongresi’nde 1 Mayıs işçi bayramı olarak kabul edilir. Ancak bunun üzerinden daha bir yıl geçmeden, işçi grevlerinin yayılmasından korkan yönetim, 1 MAYIS’ı yasaklar. Ardından 1925 yılında ilan ettiği Takrir-i Sukun Kanunu ile Kürd Ulusal Ayaklanmalarını bastırır. Böylece 1 MAYIS ve KÜRD halkının ulusal talepleri birlikte yok ve inkar planlarının kapsamına girer. 1928’de işçi sendikaları da kapatılarak, her türlü muhalefet ezilir ve örgütlenmeleri dağıtılır.
Bütün dünyada bayram havasında geçen 1 MAYIS ne yazık ki Türkiye’de gerilimler yaratılarak, kutlamalara gölge düşürülerek, olmadık sebeplerle engellenmek istenmektedir. İlk defa 1976 yılında, uzun yıllar yasaktan sonra, taksimde 1 MAYIS, DİSK öncülüğünde kutlandı. Ertesi yıl 1 MAYIS’ta dünya emekçilerinin kanlı tarihine bir sayfa daha eklendi, yüz binlerce işçinin, aydının ve demokratın katıldığı mitinge yapılan silahlı saldırı sonucu 36 kişi hayatını kaybetti. Böylece, 1 mayıs 1977 emekçilerin zihinlerine ve tarihe kanlı olarak geçti. Daha sonrası malum.
12 eylül askeri darbesiyle hak ve özgürlükler rafa kalktı. Kürd halkının ulusal demokratik mücadelesi ile Türkiyeli emekçilerin eşitlik, özgürlük ve demokrasi mücadelesi iç içe geçti. Karanlık güçlere karşı, eşitlik, özgürlük ve emek tarafı olarak bugün de diyoruz ki, 1 MAYIS 2010 büyük umut ve heyecanlarla kutlanacaktır. Beklentilerimizi ve kaygılarımızı yüksek sesle dile getireceğiz. Demokrasi, eşitlik ve özgürlük için, barış ve çözüm için 1 MAYIS alanlarında olacağız. Bir daha yüksek sesle , 1 MAYIS Türkiye’de bütün çalışanların, kadınların, gençlerin, dünyadaki bütün ezilen halkların, birlik ve dayanışma günüdür diyoruz. Büyük halk şair Nazım Hikmet Ran’ın aşağıdaki mısraları ile yazımı bitiriyorum. YAŞASIN 1 MAYIS! BİJİ YEK GULAN! H.Hasan Tuzcu 29.04.2010
YÜRÜMEK;
Yürümeyenleri arkanda boş sokaklar gibi bırakarak,
Havaları boydan boya yarıp ikiye
Bir mavzer gözü gibi karanlığın gözüne bakarak.
Yürümek!…
Yürümek;
Dost omuz başlarını omuzlarının yanında duyup,
Kelleni orta yere, yüreğini yumruklarının içine koyup
Yürümek!…
Yürümek;
Yolunda pusuya yattıklarını, arkanda çelme attıklarını bilerek,
Yürümek!…
Yürümek;
Yürekten,
Gülerekten
Yürümek!…
NAZIM HİKMET RAN
Yazarımız
-
Mühendis.
Harita mühendisliğini Selçuk üniversitesinde okudu. Aslen Xalikanlı, Ankara yaşamakta.
Son yazıları
