Ortadoğu ve Mezopotamya halklarının yakın tarihine baktığımızda kaybedenler halklar genelde liderlerin yaptığı stratejik hatalardan dolayı kaybetmişlerdir. Liderlerin güvendikleri yada işbirliği yaptıkları güç devletleri ya onlarla beraber kaybetmişler yada desteklerini geri çekmişlerdir.
Osmanlıya karşı halkı örgütleyen Ermeni liderlerin güvendiği çarlık Rusya’sı desteğini geri çekmesiyle beraber Ermeni halkı, Osmanlıların katliamına uğramıştır. Özellikle Doğu ve Orta Anadolu’daki Ermeniler ya kıyıma uğratılmış yada Suriye ve Lübnan’a sürülmüştür.
Yakın tarihin ilk Kürt devletlerinden olan Mahabad Kürt Cumhuriyeti, Ocak 1946’da Sovyetler Birliği’nin desteğiyle kuruldu. Sovyetler Birliği’nin bölgeden çekilişiyle aynı yıl içinde yıkıldı. Cumhurbaşkanı Kadı Muhammed, Başbakan Hacı Baba Şeyh ve Savunma Bakanı Muhammed Hüseyin Han Seyfi Kadı, Cumhuriyetinin kurulduğu yer olan Çarçıra Meydanı’nda asılarak idam edildi. Halk kıyıma uğratıldı.
Kürtlerin mücadele tarihini anlamak için Koohi-Kamali’nin şu cümleleri hem Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin çöküşünü hem de Kürtleri neden hep kaybettikleri anlamında oldukça önemlidir.
Koohi-Kamali şunları söylemektedir: Öncelikle Kürt toplumunun ana özelliği olan kabile bölünmüşlüğü, merkezi hükümete karşı direnişin sonucunda Kürt Cumhuriyetinin kurulmasında rol oynadığı gibi bu cumhuriyetin yıkılmasına da sebebiyet vermiştir. Değişik kabileler, daha doğrusu bu kabilelerin liderleri arasındaki çatışma ve çekişmeler ulusal hareketin önünde önemli bir engel olmuştur. Bir veya birden çok kabilenin kendi çıkarları uğruna dış güçlerle iş birliği yapması Kürt tarihinde olağan bir haldir. İkinci iç sebep cumhuriyetin iyi örgütlenmiş ve politik deneyimine sahip güçlü yönetimden yoksun olması olgusudur. (Vikipedia / F Koohi-Kamali, The Development of Nastionalism in İranian Kurdistan)
1970’i yılların Kürdistan mücadelesi, Mela Mistafa Barzani önderliğinde B Başûre Kürdistan’da doruk noktaya ulaştı. Büyük bedeller ödeyerek alınan başarılar, maalesef bu mücadelenin güç kaynağını oluşturan İran-Irak savaşının bitmesiyle kaybedildi. İran şahı Irak’ı zayıflatmak için Başûre Kürtlerine askeri destek veriyordu. Irak’ın pes edip İran’la 1975’te Cezayir’de bir antlaşma yapmasıyla İran’ın Kürtlere verdiği gücü geri çekmesiyle Başûr’daki mücadele büyük tahribata uğradı.
Aynı senaryolar 1980’li yılların başında tekrarlandı. Halepçe katliamı bu tarihlere denk gelmekte. Saddam Hüseyin, Kürtler İran’a destek veriyor diye Halepçe Kürtlerine kimyasal gazlarla kıyıma uğrattı. Halepçe’de en az 5000 Kürt bu gazlarla katledildi.
Yine 1980’i yılların başında devletleşme anlamında önemli bir atılım atan Filistin halkı, duayen lideri Yassar Arafat’ın Dünya’yı doğru okuma konusunda yaptığı stratejik hatadan dolayı, 1. körfez savaşında Saddam Hüseyin’in yanında yer aldı. Bu hatanın bedeli hem ona hem de Filistin halkına çok pahalıya mal oldu. Filistin halkı halen ağır ablukalar altında.
Devam edecek..
Yazarımız
-
Kuşca'da doğdu. ilk ve orta eğitimini Kuşca ve Cihanbeyli'de yaptı. Lise ve üniversite eğitimini Danimarka'da bitirdi.
Daha önce sosyal pedagog ve öğretmen olarak çalıştı. Psikolojiyi yüksek lisans seviyesinde bitirdikten sonra, 2004 bu yana psikolog olarak çalışmakta.
Son yazıları
